Fizjologia biegaczy – czy istnieją ludzie stworzeni do biegania?

Nie jest już tajemnicą, że biegacze pochodzący z terenów wysoko położonych są zwykle najlepszymi biegaczami wytrzymałościowymi. Ich organizmy są przyzwyczajone do zmniejszonego stężenie tlenu w powietrzu.

Predyspozycje motoryczne do biegania

W obrębie motoryczności człowieka mamy do czynienia z predyspozycjami motorycznymi.  Są to morfologiczne i  fizjologiczne (biologiczne) kategorie budowy i funkcje organizmu człowieka. Jak się okazuje niektórzy ludzie mają predyspozycje motoryczne a w szczególności predyspozycje energetyczne do biegania. Dotykamy w tym momencie naukowych zagadnień z antropomotoryki, motoryczności człowieka.

Predyspozycje energetyczne, czyli te dzięki którym nasze mięśnie mają energię do biegania to:

• Mechanizm pozyskiwania energii z tlenowych i beztlenowych źródeł energii;
• VO₂max – znana zdolność do maksymalnego poboru tlenu. Głównym czynnikiem, który warunkuje VO₂max jest zdolność transportu tlenu do mięśni i możliwość jego wykorzystania;
• Odporność mięśni na zmęczenie;
• Maksymalna moc anaerobowa (MMA), możliwość wyzwolenia przez mięśnie jak największej energii w jednostce czasu (mierzona np. podczas skoku w dal z miejsca);
• Próg anaerobowy (AT, anaerobic threshold), czyli granica, powyżej której dominować zaczynają anaerobowe (beztlenowe) procesy resyntezy ATP, czyli wytwarzania energii.

Dla zwykłego biegacza, prawdopodobnie to czarna magia. Chciałbym w tym miejscu zaznaczyć, że wszystkie predyspozycje motoryczne są w znaczącym stopniu uwarunkowane genetycznie.

Obok predyspozycji energetycznych mamy do czynienia również z predyspozycjami morfologiczno-strukturalnymi, koordynacyjnymi czy psychicznymi. Czyli znów trudne słowa…

Wracając jednak do początku artykułu, odpowiedź brzmi:

„Tak, istnieją ludzie stworzeni do biegania”.

Inną sprawą jest wykorzystanie tego potencjału i odpowiedni proces treningowy trwający nawet ponad 10 lat, na przykład biegacza długodystansowego.

Dla biegacza amatora, mogą nie mieć kompletnie znaczenia opisane powyżej jego predyspozycje energetyczne, najważniejszy jest wynik na mecie i zdjęcie z medalem po zawodach. Jednakże, chcąc trenować mądrze należy korzystać z podstawowych zagadnień z antropomotoryki, która daje odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące fizjologii człowieka.

Zapamiętajcie! Trening biegowy dający prawdziwe efekty to nie gotowe schematy czy tabelki, ale nauka połączona z aktywnością fizyczną.

Literatura

1. Puleo J., Milroy P., Running Anatomy. Human Kinetics. 2009. 5-6.
2. Fugiel J., Czajka K., Posłuszny P., Sławińska T. Motoryczność człowieka, podstawowe zagadnienia z antropomotoryki. MedPharm Polska. 2017. 13-14.